مقاله حاضر ترجمه ای از مقاله پخش ترویج مرغداری دانشگاه کالیفرنیا است که نظر خوانندگان گرامی را بدان جلب می نماییم عمل بهسازی Sanitation و ضدعفونی Disinfection صحیح در مرغداری سبب کاهش عامل پاتوژن و بیماری در مزرعه می شوند.
این عوامل بیماری زا در محیط مرغداری وجود دارد که از بین بردن آنها خطر بیماری را در گله کاهش می دهند. مواد ضدعفونی کننده بر روی عوامل بیماری و میکروارگانیسم اثر کرده و آنها را کاهش می دهد، عمل بهسازی در مزرعه سبب آمادگی محیط برای اثر بهتر مواد ضدعفونی کننده در روی میکروب ها می شود و تؤام شدن این دو عمل به جلوگیری از اشاعه بیماری های مختلف در گله کمک میکند از اینرو بهسازی و ضدعفونی باید توامان انجام گیرد.
چگونه ضدعفونی را انجام دهیم:
۱- اولین مرحله تمیز کردن مرغداری است برای این منظور عملیات زیر باید انجام گیرد:
۲- ار بین بردن و یا خارج کردن بستر، غذاهای باقیمانده و کود از لانه
۳- خارج کردن هر گونه غبار و جارو کردن دقیق کف لانه و محوطه ها
۴- پاشیدن مواد چرک بر در داخل لانه
۵- شستشو و آب کشی مواد آلی و چرک بر از داخل لانه و محوطه
مرحله ضدعفونی:
۱- تهیه ماده ضدعفونی مناسب
۲- پاشیدن مواد ضدعفونی و خشک شدن آن در داخل لانه به طور کامل
۳- تکرار عمل ضدعفونی برای بار دوم برای کسب نتیجه بهتر
۴- تمیز کردن تمام وسایل و تجهیزات با ضدعفونی کردن و آب کشی آنها و خشک کردن این وسایل ( از این قبیل آبخوری ها و دانخوری ها و دیگر وسائل )
چگونه مواد ضدعفونی را انتخاب کنیم:
عوامل بیماری زا در لانه های طیور ممکن است باکتری ها، قارچ ها، ویروس ها و تک یاخته ای باشند از اینرو مواد ضدعفونی که انتخاب می شود باید در روی اغلب آنها مؤثر باشد در این مورد نکات زیر می بایست مورد نظر قرار گیرد.
۱- قیمت آنها
۲- میزان اثر آنها بر روی میکروب ها یا ویروس ها یا تک یاخته ای ها
۳- فعال بودن آنها در روی مواد آلی
۴- میزان سمیت انها در روی حیوان و طیور
۵- درجه فعال بودن بقایای انها
۶- اثر انها در روی وسائل و فلزات
۷- درجه اسید، قلیایی و PH آنها
۸- مدت زمان تماس آنها
۹- میزان فعالیت انها در حرارت
انتخاب مواد :
انتخاب مواد ضدعفونی توسط مرغدار باید با توجه به این عوامل صورت گیرد ولی در این بین میزان سمیت آنها برای طیور همیشه باید مورد توجه قرار گیرد. درجه حرارت و میزان غلظت مواد ضدعفونی کننده و مدت زمان تماس آنها با مواد آلوده در از بین بردن عوامل بیماری زا مؤثر است از اینرو توصیه کارخانجات تولید این مواد باید دقیقاً رعایت شود و از این نظر سلیقه شخصی مورد عمل قرار نگیرد. ولی به طور کلی مواد ضدعفونی در حرارت بالا مؤثرتر است.
تمام مواد ضدعفونی در محیط هایی که از مواد آلی پوشیده شده اند دارای اثر کمتری هستند. از اینرو محل هایی که ضدعفونی می شوند باید فاقد چرک و مواد آلی باشند. این مواد سبب به وجود آمدن لایه محافظ برای عوامل عفونی می باشد و مواد ضدعفونی نمی تواند مستقیماً روی میکروب ها تأثیر کند و اغلب وجود مواد آلی سبب تغییراتی در ترکیب شیمیایی مواد ضدعفونی می گردند و تا حدی این مواد را خنثی و بدون اثر می نماید از اینرو برای اینکه حداکثر استفاده از بکار بردن مواد ضدعفونی صورت گیرد قبلاً باید محوطه مورد عمل از هر گونه خاک و کثافت و چرک عاری گردد.
طبقه بندی مواد ضدعفونی از نظر ترکیبات شیمیایی:
۱- فنول ها phenols
۲- هیپر کلرید ها یا کلرین ( Cholorin )Hyperchlorits
۳- یدوفورها (یدین) lodophors ( iodin )
۴- آمونیوم چهارتایی Quartenary Ammonium
۵- فرمالدهید Formaldehyde
۶- الکالی Alkali
۷- کلرهگزیدین Chlorhexidine
۸- ازون oxidizing agents (Peroxide)
خواص هریک از این مواد ضدعفونی و مورد استفاده آنها به طور فشرده به قرار زیر است:
فنل ها phenols:
معمولاً فنل ها از قطران زغال سنگ استخراج می شود و دارای بوی مخصوصی هستند و در آب محلول آن به صورت شیری در می آید. این دسته از مواد ضدعفونی در روی میکروب ها و قارچ ها و برخی از سرویس ها اثر دارد. و نسبت به سایر مواد ضدعفونی در محیط های که مواد آلی وجود دارند تأثیر دارند از اینرو بیشتر در مرغداری ها و دامداری ها برای ضدعفونی تجهیزات و همچنین چکمه کارگران در هنگام ورود به لانه مورد استفاده قرار می گیرد. معمولاً از کرئولین و لیزول که از نظر قیمت ارزانتر از سایر مواد ضدعفونی هستند به طور وسیع در سینی هائیکه در مدخل لانه ها و یا چاله هائیکه در دروازه ورودی مرغداری ها تعبیه می شود، استفاده گردد.
آمونیوم چهارتایی:
این دسته از مواد ضدعفونی بدون بو، بدون رنگ و به صورت اسپری ضد بو بوده و سبب خارش پوست نمی شوند همچنین دارای عمل چرک بری و تمیز کردن هستند این ترکیبات در برابر مواد صابونی کم اثر می شوند. اثر ضدمیکروبی آنها در محیط های آلی کاهش می یابد. این مواد یکی از بهترین مواد ضدعفونی علیه میکروب ها و قارچ ها و تا حدودی ویروس ها می باشند به خصوص در تشکیلات جوجه کشی به طور وسیعی از آن استفاده می شود. در بازار به انواع مختلف مانند ژرمکس و رکال و غیره ارائه می گردند.
ترکیبات یدی lodophors :
این ماده ضدعفونی از ید و ترکیبات دیگری که سبب حلالیت آن در آب می گردد، تشکیل شده است. از نظر خاصیت ضدعفونی ترکیب خوبی است ولی چنانچه در محیط مواد آلی وجود داشته باشد بخوبی تأثیر ندارد. این ترکیبات اثر مناسبی بر میکروب ها و قارچ ها و حتی ویروس ها دارد. از ید در تشکیلات جوجه کشی ، ضدعفونی دیواره ها و تجهیزات و وسایل مرغداری و همچنین در ضدعفونی آب مورد استفاده قرار می گیرد. ترکیبات یدی در بین مواد ضدعفونی دارای حداقل اثر سمی برای طیور می باشد. بسیاری از ترکیبات یدی ممکن است سبب لکه دار شدن لباس و محیط های پرزدار گردد. نمونه ترکیبات یدی را می توان ایزودین و لوسان ذکر نمود.
هیپوکلریت ها Hypochlorite :
ترکیبات کلر ضدعفونی های مناسبی برای فضا های تمیز هستند ولی به سرعت در اثر محیط کثیف قدرت خود را از دست می دهند. ترکیبات کلری بر وری میکروب ها و بسیاری از ویروس ها اثر دارند. این ترکیبات دارای اثر بیشتری در حرارت گرم هستند تاسرد. ترکیبات کلری گاهی اوقات سبب تحریک و خارش پوست بدن و خوردگی فلزات می گردند و اغلب گرانتر از ترکیبات دیگر ضدعفونی می باشند. انواع مختلفی از این ترکیبات به نامهای کلرروکس و کلرامین ها و هالازون در بازار وجود دارد.
ترکیبات oxidizing :
هیدروژن پروکسید و دیگر ترکیبات ازونی مانند پراستیک اسید Peracetic Acid و پروپیونیک اسید Propionic یا اسید پروسکی ژن معمولاً به صورت تجاری برای ضدعفونی تشکیلات طیور وجود دارد که در روی باکتریها و اسپور آنها و ویروس ها و قارچ ها با غلظت کاملاً پایین بکار برده می شود.
ضدعفونی های طبیعی Natural Disinfection
تعدادی از عوامل طبیعی دارای خواص ضدعفونی کننده علیه عوامل بیماری زا می باشند که مرغداران باید از آنها استفاده کنند. این عوامل عبارتند از: حرارت ، سرما ، خشک کردن ، بهم زدن. اشعه ماوراء بنفش موجود در نور خورشید دارای خاصیت میکروب کشی می باشد . این موضوع اثر زیادی در کاهش میکروب هایی می گردد که در محوطه خارج از لانه و در معرض مستقیم نور خورشید قرار دارد. متأسفانه اشعه ماوراء بنفش توسط شیشه پنجره گرفته می شود همچنین گرد و غبار موجود در لانه اثر آنرا خنثی می کند. همچنین خشک نگاهداشتن لانه توسط جریان هوا و باد در کاهش میکروارگانیسم ها مؤثر هستند. در خاک نیز میکروارگانیسم ها و قارچ هایی که بیماری زا برای طیور نیستند اغلب تولید موادی می کنند که از تکثیر میکروب های بیماری زا جلوگیری به عمل می آورند از اینرو بهم زدن خاک معمولاً به این پدیده کمک می کند و سبب از بین بردن عوامل بیماری زا می شوند. همچنین بالا بودن یا پایین بودن حرارت محیطی تا حدود زیادی در کنترل عوامل بیماری زا اثر دارند.
ضدعفونی آب آشامیدنی:
معمولاً می توان از ترکیبات کلری در مرغداری ها و حتی در منازل برای ضدعفونی کردن آب آشامیدنی و معدوم کردن میکروارگانیسم ها استفاده نمود. معمولاً بسته به انتخاب نوع ترکیبات کلری میزان اضافه نمودن آنها به آب ۳ قسمت در میلیون ( ۳P.P.M ) است اگرچه طیور می توانند حتی میزان ۱۰ قسمت در میلیون را نیز تحمل کنند. در آبهای کدر اضافه نمودن ترکیبات کلر به میزان ۵ قسمت در میلیون توصیه می شود. از انواع ترکیبات کلر برای ضدعفونی آب استفاده می شود متداولترین آنها مایع سدیم هیپوکلریت Sodium Hypichlorite است ( مایعاتی که برای سفید کردن لباس در هنگام شستشو در خانه های استفاده می شود از این دسته می باشند ) انواعی که در بازار ارائه می شود دارای ۵ تا ۱۵ درصد هیپوکلریت است از اینرو با توجه به توصیه کارخانه سازنده می توان از آن برای ضدعفونی آب آشامیدنی استفاده نمود. نکاتی که در مورد استفاده از کلر برای ضدعفونی باید مورد توجه قرار گیرد عبارتند از:
۱- مواد آلی از فعالیت کلر جلوگیری می کند از اینرو ابتداء باید آب را شفاف نمود.
۲- اسیدیته آب (PH) باید کمتر از ۵/۸ باشد. بهترین میزان بین ۶/۸ می باشد.
۳- هرچه حرارت بالاتر باشد، تأثیر کلر بیشتر می شود. در حرارت پایین باید چند بار از کلر استفاده نمود.
۴- به مخزن آب باید مرتب و هروز کلر اضافه شود.
۵- دو روز قبل از واکسیناسیون به طریقه آشامیدنی باید کلر زدن به آب متوقف شود و سپس ۴ ساعت بعد از واکسیناسیون مجدداً به آب کلر اضافه شود.
۶- باید توجه داشت که کلر مایع و یا گاز کلر سبب زنگ زدگی و پوسیدگی مواد فلزی می گردد. از اینرو مواد غلیظ آن باید دور از فلزات و بخصوص قسمت های برقی نگاهداری شود.
مبنع:ITP
دیدگاهتان را بنویسید