جوجه کشی قرقاول،پرورش قرقاول

قرقاول

قرقاوُل کلمه ای ترکی است و نام یک نوع پرنده می باشد. قرقاول پرنده‌ای است که به خاطر داشتن دم بلند و راه رفتن باشکوهش از سایر ماکیان متمایز می‌شود. این پرنده یکی از عجیب‌ترین پرندگان جهان است. در ۲ یا۳ هفته اول زندگی یک جفت پنجه روی هر بال این پرنده وجود دارد. قرقاول‌ها روی درختان زندگی می‌کنند و انواع بالغ از برگ‌های درختان، حشرات، تمشک، دانه‌ها و میوه‌های جنگلی تغذیه می‌کنند و افزایش و کاهش میوه‌های جنگلی و حشرات در جمعیت این پرنده موثر است. پس از خوردن یک غذای کامل، وزن آن‌ها آن‌قدر سنگین می‌شود، که پرواز برایشان بسیار دشوار می‌شود. قرقاول را در زبان انگلیسی Pheasant ودر زبان فرانسوی Faisan ودر زبان عربی « الفزان» و « طائر التدرج » گویند. این پرنده هنگام احساس خطر معمولاً پرواز نمی کند، بلکه به سرعت می دود و پنهان می شود. پروازش پرتوان و آغاز آن پرسر و صداست. در ارتفاع کم پرواز می‌کند و مدت پروازش معمولاً کوتاه است .

زیستگاه

زیستگاه این پرنده در جنگل‌های مرطوب، بوته‌زارهای تمشک و درختان پهن برگ یا خزان‌کننده‌است که در زیر بوته‌های آن‌ها آشیانه می‌کند. قرقاولها وابستگی زیادی به جنگل‌های و بوته‌زارها دارند آنها معمولاً در جنگلها استراحت و در نقاط باز و کم‌درخت و کشتزارها به تغذیه می‌پردازند .
جنس و نر و ماده

جنس نرو ماده این پرنده کاملا با هم تفاوت دارندو رنگ پر آنها برحسب زیرگونه جنس و سن تغییر می‌کند. نرهای بالغ پروبال رنگین و پر زرق و برق و دمی دراز تر و سر و گردن آنها به رنگ سبز تیره براق است. در قرقاول‌های ماده رنگ پرها نخودی تیره با لکه‌های قهوه‌ای زیاد به رنگ محیط اطراف است که باعث می‌شود در دوران طولانی خوابیدن روی تخم‌ها و زمان پرورش جوجه‌ها از دید دشمنان پنهان بماند. در جنس نر سروگردن غالبا به قرقاولهای نابالغ از لحاظ دم شبیه به کبک و دارای دمهای کوتاه هستند و از این لحاظ بایستی آنها را با کبک‌ها حتی زمانی که همراه قرقاولهای بالغ دیده می‌شوند تشخیص داد. این پرنده سالانه ۱۲ تخم در اواسط اردیبهشت ماه به جا می گذارد و مدت نشستن روی تخم ها نیز حدود ۲۰ روز است .

شکل ظاهری قرقاول

قرقاول نظیر مرغ و خروس وانواع بوقلمون جزو ماکیان تقسیم بندی شده و به این ترتیب از نظر مشخصات ظاهری وفیزیولوژیکی کم وبیش تمام خصوصیات گروه ماکیان را دارند. قد پرنده به اندازه مرغ وخروس معمولی بوده ولی پرهای دم در قرقاول رشد بسیار زیادی کرده، به طوری که در برخی از نژادها، طول دم به۵/۱ متر می رسد وبدین گونه درازای پرنده از سر تا دم به دو متر هم می رسد. ارتفاع قرقاول‌ها از ۵۰ تا ۱۰۰ سانتی متر است. بلندی پرهای دم را در هنگام پرواز می توان به خوبی تشخیص داد زیرا که در این موقع دم وضعیت خاص ومشخصی را به خود می گیرد. وزن قرقاول‌های بالغ بین دو تا سه کیلوگرم است وتنها در یکی از نژادها که به غول قرقاول یا آرگوس معروف است وزن پرنده به پنج تا شش کیلوگرم می رسد. رنگ پر وبال پرنده در نرها رنگین ودر ماده‌ها خاکستری مایل به قهوه ای است. سر پرنده کوچک بوده ودارای منقاری کوتاه وخمیده می باشد. سوراخ بینی ظریف بوده وبه وسیله پرهای رنگین پوشیده شده است. پاها لخت بوده، اما بلندی ولختی پاهای طاووس را ندارد.

تاریخچه پرورش قرقاول

جانورشناسان معتقدند که زیست گاه اولیه قرقاول مشرق زمین ومخصوصاً قفقاز وسواحل دریای خزر است واین موضوع از قدیم مورد تأیید دانشمندان بوده است به طوری که شاردن معروف در جلد دوم سفرنامه خود می نویسد: « آن چه که در دهانه رودخانه ایونی در مجاورت دریای سیاه کاملاً مطابق نوشته‌های مورخین باستان یافتم، قرقاول‌های شکیل وعظیم آن است که از حیث لطافت در سرتاسر آفاق بی نظیر است وبه نظر من چنان پرندگانی با چنین گوشت مطبوع وذائقه نواز در هیچ جای جهان پیدا نمی شود…». صرفنظر از نوشته شاردن توجه به نام Faisan نشان می دهد که از کلمه Phase فاز مشتق شده که نام رودخانه ای است که از کوه‌های قفقاز سرچشمه می گیرد و امروزه به نام محلی فاکزFachs نامیده می‌شود ودر گرجستان امروزی جاری است که در قدیم به آن کلشید می گفته اند وپیداست که نام علمی قرقاول معمولی Ph.Colchicus از نام آن گرفته شده است. مارسیال Martial دانشمند وشاعر یونانی در نوشته‌های خود ذکر می‌کند که قرقاول برای اولین بار از قاره آسیا به یونان برده وسپس از آن جا به سایر کشورهای دیگر منتقل شده است. مورخ مذکور می نویسد که آرگونوت Argonaute قهرمان افسانه ای یونان در سفرهایی که با کشتی معروف وتاریخی خود Argo به نقاط مختلف جهان کرد، موفق شد قرقاول را به همراه حیوانات شگفت آور دیگری به عنوان هدیه برای مردم یونان بیاورد. امروزه نیز با این که قرقاول به تمام نقاط دنیا برده شده است ولی پرنده مذکور تنها در مناطق مرطوب ومعتدل وپوشیده از بوته و درخت وجنگل به زاد و ولد پرداخته وبه آسانی پرورش می یابد. بعد از یونانی ها، رومی‌ها جزو اولین ملل اروپایی بودند که به مطالعه این پرنده پرداختند. در قرون وسطی قرقاول به کشور فرانسه راه یافت وفرانسویان در آغاز بدان خروس لیموژCoq de limoge می گفتند. در اوایل پرورش قرقاول در فرانسه ومتعاقب آن در انگلستان فقط به خاطر استفاده از گوشت لذیذ پرنده بوده است وبه این ترتیب به زیبایی پرنده توجه چندانی مبذول نمی شد. علت این امر نیز بیشتر به خاطر علاقمندی شاهان وسرداران آن زمان به خوردن غذاهای خوشمزه و به اصطلاح عادت آنان به پرخوری وشکم پرستی بوده است. آثار موجود نشان می دهد که در اوایل قرن چهاردهم خوردن گوشت قرقاول در فرانسه واروپا متداول گردید واین علاقمندی به حدی شدید بود که شاهان ترجیح می دادند، پرنده را پس از طبخ با همان پرهای الوان ودم بلند و پاها، بر سر سفره به معرض تماشای مدعوین قرار دهند. شارل هفتم یکی از طرفداران جدی گوشت قرقاول بود ودستور می داد که در تمام میهمانی‌های رسمی فقط از گوشت پرنده مزبور استفاده شود. در هرحال پیشرفت پرورش قرقاول در اروپا مدیون فعالیت‌های شاهانی نظیر: هنری چهارم، لویی سیزدهم ومخصوصاً لویی چهاردهم وپانزدهم می باشد. گذشته از مصرف گوشت، علاقمندی بسیاری از امپراتوران وسرداران اروپا به شکار وشرکت در مراسم مزبور موجب می گردید که عده ای از افراد به پرورش چنین پرندگانی مأموریت می یافتند وبه این ترتیب در ازدیاد طبیعی پرندگان و حیوانات شکاری کوشش واهتمام لازم به عمل می آمد. به طور کلی باید در نظر داشت که تا قبل از سال ۱۸۶۱ میلادی حداکثر تلاش مأمورین مذکور وهم چنین پرورش دهندگان بر این بود که از راه طبیعی به ازدیاد قرقاول‌ها بپردازند و به این ترتیب هیچ گاه اقدامی به منظور پرورش دستی پرنده مزبور به عمل نمی آمد، ولی از آن به بعد به خاطر این که زاد وولد وتکثیر قرقاول‌ها تحت کنترل قرار گرفت و بشر موفق گردید در پرورش این حیوان دخالتی بیشتر نماید، کم و بیش نگهداری قرقاول در نزد پرورش دهندگان رواج یافت وفعالیت مزبور نیز به کارهای دیگر دامپروری افزوده شد. اولین کشوری که در این راه قدم پیش گذارد انگلستان بود، پرورش دهندگان انگلیسی به خاطر این که به تقاضای خریداران داخلی وخارجی این پرنده جواب مثبت بدهند سعی کردند مراکز نسبتاً بزرگی برای پرورش دستی قرقاول تهیه نمایند وکم وبیش از راه وروش‌های علمی وصحیح برای پرورش این پرنده پیروی نمایند.

نژادهای قرقاول

به طور کلی نژادهای متعدد قرقاول در دو دسته قرار گرفته اند : گروه اول، قرقاول‌های دم دراز هستند که در این گروه پرهای دم طویل بوده واز چند ردیف تشکیل یافته است. تعدادی از قرقاول‌های دسته مذکور حتی قادر هستند پرهای دم را تا اندازه ای به شکل چتر درآورند ولی هیچ گاه این قدرت به اندازه پرها وچتر طاووس نمی باشد. در این دسته بسیاری از قرقاول‌های عادی و اهلی که امروزه پرورش داده می شوند وهم چنین تعدادی از قرقاول هایی که شکار خوبی برای شکارچیان به شمار می روند قرار دارند و روی هم رفته پراکندگی آن‌ها در دنیا نسبت به دسته دیگر بیشتر است. نژادهای گروه دم دراز در دنیا پراکندگی بیشتری دارند. گروه دوم، قرقاول‌های دم کوتاه هستند که تعداد آن‌ها کم واکثراً در نواحی مرتفع به خصوص در ارتفاعات هیمالیا وچین زندگی می نمایند. نژادهای گروه مزبور متعدد نبوده واز جمله باید قرقاول جنس لوفورا را نام برد .

قرقاول سبز Green pheasant :

نام علمی آن Phasianus versicolor است وبه آن « قرقاول ژاپنی » نیز می گویند. خاستگاه آن کشور ژاپن بوده و این پرنده به عنوان پرنده ملی ژاپن به شمار می رود. پرنده نر بر روی سینه پرهای سبز تیره و بر روی گردن پرهای بنفش دارد. لکه اطراف چشم به رنگ سرخ و دم به رنگ سبز ارغوانی است. پرنده ماده از پرنده نر کوچک تر بوده و پرهای آن به رنگ خاکستری با لکه های تیره است. این پرنده در ژاپن به وفور دیده می شود وتعدادی از آن ها در کنار شهرهای کوچک و روستاها دیده می شوند. تعدادی از این پرنده به جزایر هاوائی در ایالات متحده آمریکا برده شده اند. این گونه سه زیر گونه دارد که عبارتند از : « قرقاول سبز جنوبی» ، « قرقاول سبز آرام» ، « قرقاول سبز شمالی» .

قرقاول معمولی Common pheasant :

نام علمی آن Phasianus colchicus colchicus است. طول بدن آن بین۴۵ تا ۵۵ سانتی متر وطول دم آن ۴۰ سانتی متر است ودر تمامی مناطق انگلستان دیده می شود و از گیاهان سبز، دانه وحشرات تغذیه می کند. خاستگاه اصلی آن در ناحیه قفقاز واطراف دریای سیاه بوده و اعتقاد بر این است که پرنده مذکور پیش از قرون وسطی به جزیره انگلیس راه یافته باشد. بال های بلند وعضلات بال قوی دارند، اما علاقه چندانی به پرواز نداشته ودر مسافت های کوتاه پرواز می کنند ودر فصل جفتگیری صورت پرنده سرخ رنگ می شود ورقص زیبایی را آغاز کرده وآواز مخصوصی سر می دهد. پرنده نر دارای رنگ های بدیع و بسیار جالبی است، سر وگردن سبز درخشان با تلالو و درخشش طلایی بوده و گاهی در اثر انعکاس نور به آبی بنفش می گراید. در اطراف چشم و گونه، رنگ قرمز وزنده ای وجود دارد و پرهای دم به رنگ قرمز مسی درآمده است که در اثر انعکاس نور رنگ های جالبی از آن ظاهر می شود .

قرقاول گردن حلقه ای Ring neched pheasant :

نام علمی آن Phasianus colchicus torquatus است. از مشخصات ویژه این قرقاول وجود حلقه سفید رنگی بر روی گردن پرنده است. پرهای گردن به رنگ بنفش است و اطراف چشم و آویزه گوش آن به رنگ سرخ است. پرهای گردن به رنگ قهوه ای تیره با لکه های سیاه است. این گونه سه زیر گونه دارد که عبارتند از : « قرقاول گردن حلقه ای تایوانی» ، « قرقاول گردن حلقه ای چینی » ، « قرقاول گردن حلقه ای تونگینزی » .

قرقاول طلایی Golden pheasant :

نام علمی آن Chrysolophus pictus است ، و به آن «قرقاول چینی» نیز می گویند. خاستگاه آن مناطق کوهستانی غرب چین است. چینی ها به آن «مرغ طلایی» می گویند. طول بدن پرنده نر ۹۰ تا ۱۰۵ سانتی متر است که دم پرنده دوسوم طول آن را تشکیل می دهد . تاج پرنده نر به رنگ زرد طلایی و پرهای سرتاسر بدن به رنگ سرخ بلوطی است و گردن نارنجی می باشد. پرنده ماده به رنگ خاکستری است . رنگ پاها و منقار در هر دو جنس نر و ماده به رنگ زرد است. پرنده ای با جرأت است اما مشاهده آن در طبیعت کاری دشوار است. شب­ها معمولاً بر روی درختان می خوابد. پرنده ماده ۸ تا ۱۲ تخم می گذارد و ۲۲ تا ۲۳ روز بر روی تخم می خوابد .

قرقاول لیدی آمهرت Lady Amherst s pheasant :

نام علمی آن Chrysolophus amherstiae است. خاستگاه آن جنوب غرب چین ، تبت و میانمار است. طول بدن آن ۱۰۰ تا ۱۲۰ سانتی متر است که از آن میان طول دم ۸۰ سانتی متر است. رنگ پرهای گلو و سینه آن به رنگ سیاه و شکم و بال ها و دم خاکستری رنگ است. در خصوص تسمیه این قرقاول ، باید گفت که آمهرت نام حمکران بنگال است که در سال ۱۸۲۸ اقدام به فرستادن این پرنده به لندن کرد و این قرقاول در زمان ناپلئون سوم وارد فرانسه گردید. پرنده ماده ۶ تا ۱۲ تخم گذاشته و مدت ۲۲ روز بر روی تخم ها می خوابد و در هر فصل تولید مثل ۵۰ تخم می گذارد .