برای کاهش مرگ‌ومیر دام و طیور، آنتی‌بیوتیک فراوان به آنها تزریق می‌شود اما این کـار در دراز‌مدت باعث مقاومت آنتی بیوتیکی در انسان و انواع بیماری‌ها می‌شود.
چندی پیش دکتر ناصر علیدادی، رئیس بیمارستان آموزشی و پژوهشی دامپزشکی دانشگاه تهران هشدار داد: آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد‌انگلی یا داروهای قارچی از جمله داروهایی است که علاوه بر گاو، گوسفند، بز، طیور و آبزیان برای زنبورهای عسل نیز تجویز می‌شود.
این مواد می‌تواند وارد عسل تولیدی آنها شده و سلامت مصرف‌کنندگان آن را تهدید کند. وجود باقیمانده‌های آنتی‌بیوتیک در فرآورده‌های دامی و مصرف آن توسط انسان از طریق زنجیره غذایی باعث بروز واکنش‌های آلرژیک، تب، اسهال، گرفتگی ماهیچه‌های شکمی، اثرات مخرب بر متابولیسم مواد در دستگاه گوارش و… می‌شود.
مهم‌ترین علت مقاومت به آنـتـی‌بـیـوتـیـک‌ها، استـفـاده از آنتی بیوتیک‌های مشابه و در طولانی‌مدت در غذای دام و طیور است. انتقال مقاومت آنتی‌بیوتیکی به انسان از طریق زنجیره غذایی صورت می‌گیرد که طی آن ژن‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک از دام به انسان منتقل می‌شود. ایجاد مقاومت باکتری‌ها نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها در سطح ژن ممکن است باعث جهش خودبه‌خودی DNA، تغییر شکل ژنوم باکتری و انتقال ژن مقاوم به آنتی‌بیوتیک در بدن انسان شود. کشتار دامی که آنتی‌بیوتیک به آن تزریق شده باشد قبل از ۷۲ساعت می‌تواند در محصول نهایی که از دام دریافت می‌شود مانند گوشت و شیر آثاری از آنتی‌بیوتیک را باقی بگذارد.
دکتر حسین جعفری دامپزشک در مورد تأثیر این آنتی‌بیوتیک‌ها در بدن به همشهری گفت: در بدترین شکل ممکن تجمع آنتی‌بیوتیک‌ها در بافت حیوانی و مصرف آن توسط انسان می‌تواند منجر به انواع سرطان شود. در مقادیر کم آن می‌تواند منجر به مشکلات دستگاه گوارشی و انواع حساسیت‌ها شود. در همه دام‌ها این مشکل می‌تواند وجود داشته باشد و متأسفانه در ایران این مشکل به‌صورت فراگیر به‌خصوص در طیور رعایت نمی‌شود. به‌عبارت دیگر در بسیاری موارد تا لحظه کشتار به حیوانات آنتی‌بیوتیک تزریق می‌شود.
علاوه بر اینکه رعایت زمان تزریق آنتی‌بیوتیک بسیار اهمیت دارد، مصرف بی‌رویه آن نیز ایجاد مشکلات بسیار می‌کند. دکتر حسین جعفری دامپزشک علت این پدیده را ارزان بودن آنتی‌بیوتیک‌ها عنوان کرد و گفت: این کار بیشتر توسط دامداران و نه دامپزشکان صورت می‌گیرد.
برخی دامداران برای اینکه احتمال مرگ‌ومیر دام‌های خود را تا لحظات آخر پیش از کشتار پایین بیاورند اقدام به تزریق بی‌رویه و خود‌سرانه آنتی‌بیوتیک می‌کنند. همچنین این کار سود مالی دامدار را تضمین می‌کند. می‌تواند در رژیم‌های غذایی دام‌ها تأثیر کاذب بگذارد.
تشخیص دامی که در دقایق پیش از کشتار حجم زیادی آنتی‌بیوتیک برایش تزریق شده است برای پزشکان و کارشناسان دامپزشکی دشوار است چه برسد به خریداران و مصرف‌کنندگان نهایی آن. دکتر جعفری، دامپزشک در این‌باره گفت: نظارت‌های روتینی که سازمان دامپزشکی برای دام‌ها انجام می‌دهد برای تشخیص وجود آنتی‌بیوتیک‌ها نیست.
ناظر دامپزشک در کشتارگاه‌ها علاوه بر کنترل فرآیند کشتار، بر وجود بیماری‌هایی نظارت می‌کند که در ظاهر قابل رویت نیستند. بیماری‌ها در دام‌ها قبل از کشتار براساس تظاهرات بالینی دام و بعد از کشتار با بررسی اندام‌ها درونی آن شناسایی می‌شوند. البته سازمان دامپزشکی هر چند‌ماه یک‌بار به‌صورت تصادفی این کار را انجام می‌دهد. به‌طور مثال گزارش سازمان میادین و تره‌بار شهرداری بود که وجود عناصر سنگین در طیور را اثبات می‌کرد. به جز مواردی که فرایند فریز کردن دام و یا طیور را انجام می‌دهد برای دام‌های تازه امکان نگهداری جهت به‌نتیجه رسیدن آزمایش‌ها وجود ندارد.
دکتر هدایت حسینی با اشاره به اینکه طرح پایش باقیمانده دارو در دام‌ها چند سالی است که توسط سازمان دامپزشکی در ۲۰استان کشور انجام می‌شود و گزارش مستمر آن به وزارت بهداشت ارائه می‌شود، گفت: اصلی‌ترین تأثیر باقیمانده داروها، مقاومت دارویی است. وقتی آنتی‌بیوتیک‌ها با دوز پایین و از طریق شیر و گوشت وارد بدن می‌شود، به‌تدریج باعث مقاومت دارویی در برابر باکتری‌ها می‌شود. این باکتری‌ها به‌صورت معمول در بدن انسان باعث بیماری می‌شوند اما از آنجایی که کم‌کم مقاوم شده‌اند نیاز به آنتی‌بیوتیک قوی‌تر با دوز بیشتر ایجاد می‌شود.
دیدگاهتان را بنویسید