هیچ خبرنگاری امروز در حاشیه بیست‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی اگروفود۲۰۱۴ از حسن رکنی، معاون امور دام وزیر جهادکشاورزی نپرسید که چرا هیچ‌کس در روز جهانی شیر برای دست کم یاد شیر و هشدار چندباره خطر زمین‌گیری میلیون‌ها سالمند ایرانی تره هم خورد نمی‌کند!؟ چرا همه آسان از کنار مایع حیات در عصری که رئیس جمهوری آن دغدغه ساماندهی نظام سلامت را دارد، راحت عبور می‌کنند!؟ جالب آن که در اطلاعیه روابط عمومی شرکت صنایع شیر ایران هم در اعلام برگزاری جشنواره‌ای به مناسبت کمک به تحقق اقتصاد مقاومتی که هفته آینده در شیراز برگزار می‌شود، هیچ اشاره‌ای به روز جهانی شیر نمی‌شود!؟ شاید پاسخ برخی پرسش‌ها را زمانی بتوان پیدا کرد که به گوشه‌ای از گزارش امروز همکارمان در ذیل این مقدمه (که به گوشه ای از تهمیدات سایر ملل دنیا در قیاس با انفعال دست‌اندرکاران صنعت شیر در ایران به‌ویژه تشکل‌ها و شرکت‌های تولیدکننده که منافع آن ها نیز به این ماده باارزش گرده خورده است، اشاره شده) نگاهی انداخته شود.
دنیا را چه دیدید، شاید هم دل متولیان شیر از تولید شیر یا دست کم برای فرهنگ سازی مصرف آن سیر شده است!
*****
مجید ذوالفقاری: طبق نظر برخی محققان، نژاد آریایی که ایرانیان از آن منشاء گرفته‌اند ازجمله خوش‌قدترین و هیکل‌مندترین نژادهای جهان است و اگر کمی به مردم همسایه اطراف ایران نظری بیافکنیم می‌بینیم که هموطنان ما از حیث اندام و زیبایی برتری قابل توجهی دارند و این موضوعی است که خارجیان نیز بر آن اعتبار دارند. شاید تا همین چند سال قبل این پرسش را در برخی سایت‌های معروف خارجی دیده باشید که “چرا ایرانی‌ها زیبا هستند؟” پس نژاد ایرانی این استحقاق را دارد که پیش از سایر ملل همجوار به نیازهای تغذیه‌ای و احتیاجات بدنی و فیزیولوژیکی خود توجه ویژه‌ای کند و البته دولت‌مردان هم در این راستا کوشاتر از سابق باشند؛ اما واقعیت این است که در این زمینه اوضاع آنچنان هم بر وفق مراد نیست؛ زیرا در شرایطی که سرانه مصرف شیر (به‌عنوان غذای اصلی مؤثر در رشد) در هلند ۵۰۰ کیلوگرم در سال است و این میزان در اتحادیه اروپا بالای ۳۰۰ کیلوگرم برای هر نفر است. سرانه مصرف شیر و لبنیات در ایران در حال حاضر بین ۷۰ تا ۹۰ کیلوگرم است که از متوسط جهانی و حتی منطقه‌ای هم کمتر است حتماً بسیاری از خوانندگان در سفرهای خارجی یا نمایشگاه‌ها و یا نقاط توریستی با ژاپنی‌ها برخورد کرده‌اند و با کمی دقت متوجه تمایز ژاپنی‌ها و به‌ویژه دختران ژاپن با سایر مردم شرق آسیا شده‌اند؛ زیرا همانور که می‌دانید، اصولاً در منطقه آسیای شرقی متوسط قد از گذشته دور پایین بوده است، اما این تفاوت بین ژاپنی‌ها و سایر ملل همسایه موضوعی تصادفی نیست.
گفته می‌شود از اواخر دهه ۱۹۴۰ میلادی، یکی از نخست‌وزیران ژاپن به‌طور جدی به برخی کاستی‌های نژادی و آناتومی ژاپنی‌ها توجه ویژه‌ای کرد و با افزایش مصرف شیر و لبنیات و دادن قرص‌های کلسیم به دانش‌آموزان و نوجوانان بعد از دو دهه سرانجام دولت‌مردان آن کشور در اوایل دهه ۷۰ موفق به افزایش ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متری متوسط قد جوانان مملکتشان شدند و این پروسه در سایر کشورهای شرقی نیز از حدود دو دهه قبل با جدیت دنبال می‌شود. به‌طور مثال در تایلند با افزایش عرضه شیر در مدارس به ۲۴۰ نوبت در سال توانسته‌اند پنج تا شش سانتی‌متر به متوسط قد دانش‌آموزان بیفزایند. در زمینه عرضه شیر رایگان در مدارس کشورمان از پیشگامان تغذیه رایگان در بین کشورهای در حال توسعه بوده است، به‌طوری که برنامه توزیع رایگان در اوایل دهه ۵۰ به‌دنبال مانورهای تبلیغاتی بعد از انقلاب موسوم به سفید شروع شد، اما بعدها در اواخر دهه ۷۰ خورشیدی این طرح از سر گرفته و قرار شد در طول سال تحصیلی ۷۰ نوبت شیر در مدارس ابتدایی توزیع شود، اما این برنامه طی سال‌های اخیر همواره با فراز و نشیب‌هایی روبه‌رو بوده است. به‌دنبال برنامه هدفمندی یارانه‌ها و قطع یارانه ۵۰۰ میلیارد تومانی شیر کشور در سال ۸۹ اختلالی شدید در پروسه دامپروری و تأمین و مصرف شیر کشور پدید آمد که با افزایش قیمت لبنیات شاهد کاهش مصرف داخلی و مشکلات عدیده برای دامداران بوده‌ایم. این در حالی است که اگر به وضعیت کشورهای پیشرفته نگاه کنیم، می‌بینیم که بسیاری از این ممالک که به‌علت سیاست‌های آزادسازی اقتصادی اکثر یارانه‌های بخش صنعت و خدمات خود را از دو دهه قبل قطع کرده‌اند، اما هنوز یارانه‌های کلانی به بخش کشاورزی و دامپروری خود پرداخت می‌کنند. مثلاً گفته می‌شود به ازای هر لیتر شیر در آمریکا یا اروپا نیم تا یک دلار کمک مستقیم به دامداران داده می‌شود.
نقل شده که در برخی کشورهای در حال توسعه ممالک شرقی برای حمل محصولات کشاورزی و دامی از کامیون‌های نظامی استفاده می‌شود. در مملکت ما طبق برنامه پنج‌ساله پنجم قرار است میزان سرانه مصرف شیر و لبنیات در کشور به ۱۶۵ کیلوگرم در سال برای هر نفر برسد، اما اکنون که در سال سوم برنامه هستیم وضعیت به چه منوال است! اهمیت شیر به‌عنوان کامل‌ترین غذا تا به آن حد است که با توافق اکثر کشورهای عضو فائو روز یازدهم خردادماه هر سال به‌عنوان روز جهانی شیر تعیین شده و تمام کشورهای عضو اهمیت خاصی برای این روز قائل هستند و در برخی ممالک مراسم و مسابقاتی به همین مناسبت برگزار می‌شود، اما با اینکه حدود یک دهه از تعیین این روز بین‌المللی می‌گذرد، در کشور ما روز جهانی شیر شناخته شده نیست و فقط ممکن است یکی دو نشست به‌عنوان چنین روزی برگزار شود. در حالی که با عنایت به توجهی که به شیر و اهمیت آن درآموزه‌های مذهبی ما انجام شده، جا دارد چنین سالگردی با مراسم مفصل‌تر برگزار شود و به‌طور مثال بانیان مذهبی در این روز در اماکن مذهبی و عمومی به پخش شیر بپردازند و به هر حال مردم با اهمیت این ماده سفید بیش از پبش آشنا و مطلع شوند که اکنون حدود ۲.۲ میلیون نفر از هموطنان با مشکل پوکی استخوان روبه‌رو هستند و متوسط قد کودکان حدود پنج سانتی‌متر در چند سال اخیر کاهش یافته است. یکی از مفیدترین تشکل‌های مرتبط با شیر فدراسیون جهانی شیر یا IDF است که مباحث مربوط به شیر و لبنیات را در سطح جهان دنبال می‌کند. کشورمان قبل از انقلاب به عضویت این تشکل درآمد در این رابطه مهرنوش امجدی نماینده این فدراسیون در ایران در سال گذشته در مصاحبه‌هایی اظهار داشت که با وجود عضویت طولانی ایران، هنوز فقط یک شرکت صنایع لبنی ایران عضو این نهاد مهم است و سایر مؤسسه‌ها و شرکت‌های ایران به دلایلی مانند حق عضویت نتوانسته‌اند عضو این فدراسیون شوند، این در حالی است که بسیاری از کشورها عضویت فعالی در این ارگان بین‌المللی دارند.
به گفته این فعال عرصه شیر، هم‌اکنون یکی از مشکلات موجود، نبود آمار دقیق در بحث تولید و عرضه شیر و لبنیات است، به‌طوری که آماری از سوی مرکز آمار اعلام می‌شود و سپس با اختلاف میلیونی آمار دیگری از سوی وزارت جهادکشاورزی اعلام می‌شود. از سوی یکی از کاستی‌های مهم مبحث فوق عدم تشکیل خانه شیر است این نهاد هم در اکثر کشورها از ده‌ها سال قبل تشکیل شده و جای خالی آن در کشور مشهود است، البته بعد از تشکیل دولت یازدهم اظهاراتی از سوی دولت‌مردان و برخی نمایندگان مجلس در مورد شتاب روند ایجاد خانه شیر انجام شده، اما تاکنون چنین چیزی محقق نشده است. در اواخر اردیبهشت‌ماه هم قائم‌مقام صنایع شیر ایران با اشاره به گردش مالی ۲۴ هزار میلیارد تومانی صنعت شیر و لبنیات ایران، پتانسیل اشتغال در این صنعت را بالا دانست.
وی معتقد است که در این صنعت می‌توان با سرمایه‌گذاری ناچیزی اشتغال‌زایی را توسعه داد، کمااینکه هم‌اکنون طبق اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس بیش از چهار میلیون نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در صنعت شیر مشغول هستند، اما اکنون به‌دلیل مشکلات موجود حدود ۴۰ درصد ظرفیت تولید شیر و لبنیات کشور فعال است./
منبع:ایانا
دیدگاهتان را بنویسید