سل، بیماری عفونی نکروز دهنده حاد یا مزمنی است که باعث گرفتاری ارگان های مختلف بدن و مخصوصا ریه ها میشود. در بررسی اپیدمیولوژی سل، باید هم به عفونت سلی و هم بیماری سل توجه شود.
عفونت سلى (TB infection)
حالتی است که با سیل های سل، بدون ایجاد علائم بالینی و آزمایشگاهی قابل کشفی در بدن شخص آلوده، حضور داشته و تنها باعث مثبت شدن تست توبرکولین او میشوند . در چنین مواردی باسیل ها معمولا در قله ریه ها، کلیه ها، جسم مهره ها، استخوانهای طویل، لوله فالوپ ، زیر اپاندیم و بعضی از عقده های لنفاوی، به حالت نهفته به سر می برند. عفونت سلی، معمولا به خودی خود خطری ندارد ولی از آنجا که در حدود ۱۵ – ۵% موارد، در عرض پنج سال میتواند به بیماری سل، تبدیل شده و علائم و عوارض خطیری ایجاد کند لذا بایستی مورد توجه قرار گیرد.
بیمارى سل (TB disease)
به حالتی اطلاق میشود که باسیل ها موجب گرفتاری یک یا چند عضو بدن شده و باعث ایجاد تغییرات بالینی، رادیوگرافیک و باکتریولوژیک، گردیده باشند.
شیوع سل دامی، در گاوها بیشتر از سایر دامها و در گاوهای شیری، بیش از حیوانات دیگر است ولی وجود آن در بز،
گوسفند، پرندگان و حتی حیوانات آزاد هم به اثبات رسیده است و لذا عمده ترین مخزن انتقال بیماری را شیر
گاو های آلوده، تشکیل می دهد.
وجود بیماری، در گاوهای ایران به اثبات رسیده و ضایعات سلی در غدد لنفاوی شتر نیز مشاهده شده است ولی در مورد
سایر حیوانات، اطلاع دقیقی در دست نمی باشد.
این بیماری در طبیعت از دامی به دام دیگر و از گله ای به گله دیگر منتقل میشود و حتی ممکن است گاو و
حیوانات دیگر، بیماری را از صاحبان دام ها یا افراد مسئول دیگری(دامپزشکان) که با آنها در تماس هستند
کسب نمایند.
مهمترین راه انتقال سل دامی به انسان را مصرف شیر آلوده، تشکیل میدهد البته این بیماری از طریق مصرف گوشت
آلوده نیز با شیوع کمتری قابل انتقال است
مایکوباکتریوم بویس، علاوه بر شیر و گوشت حیوانات آلوده از طریق تماس با حیوانات نیز ممکن است منتقل شود و
میزان سل ریوی با منشاء دامی، در کارگران مزارع و دامداران در مقایسه با سایر ساکنین روستا ها بیشتر
بوده است.
عوامل اتیولوژیک و دوره نهفتگى
عوامل مولد بیماری، شامل مجموعه مایکوباکتریوم توبرکولوزیس بویس سل گاوی که راحت به انسان منتقل می شود، مایکوباکتریوم توبرکولوزیس هومینیس در سل انسان که بسیار محدود به گاو هم منتقل می شودو مایکوباکتریوم توبرکولوزیس اویوم در سل مرغ
دوره کمون سل در حدود ۶ – ۴ هفته است و واکنش حساسیت تاخیری نسبت به توبرکولین را میتوان ۱۰ – ۲ هفته بعد از شروع عفونت، مورد بررسی قرار داد.
توبرکولوز، بعنوان شایعترین عامل پاتوژن منفرد منجر به مرگ، در بین تمامی عوامل عفونی، به حساب می آید
روند زمانى
از آنجا که بیماری معمولا ماهیت مزمنی دارد و در هر زمانی ممکن است حادث شود لذا دارای الگوی فصلی خاصی نیست ولی نظر به اینکه یکی از عوامل مساعد کننده تبدیل عفونت سلی به بیماری سل را بیماریهای ویروسی شناخته شده ای تشکیل می دهند که بیشتر در در فصول زمستان و بهار، طغیان میکنند بالا بودن میزان تقریبی سل در این دو فصل، ممکن است بدینوسیله، قابل توجیه باشد.درمان
استرپتومایسن ایزونیازید
در دام درمان جایی ندارد
دیدگاهتان را بنویسید